Photo by Lee Pigott on Unsplash
Λέξεις κλειδιά: ομαδική ψυχοθεραπεία, υγεία, μουσική
Η σκέψη για ομαδική μουσικοθεραπεία συνδέεται με την ψυχοαναλυτική παράδοση. Η ομαδική θεραπεία στηρίζεται στις αρχές των Klein, Bion, Winnicott, Bowlby ενώ αντιπροσωπεύεται περισσότερο από τους Foulkes, Bion και Yalom. Επηρεαζόμενη απο τις αντιλήψεις τους, η ομαδική μουσικοθεραπεία φιλοξενεί ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών ομάδων και πελατών, και οι μουσικοθεραπευτές στρέφονται όλο και περισσότερο σε αυτές τις ιδέες ως πλαίσιο της σκέψης για τη θεραπευτική διαδικασία.
H μουσική, όπως και η ανθρώπινη δραστηριότητα, είναι ανοιχτή σε πολλές ερμηνείες. Τόσο η μουσική όσο και η ψυχανάλυση ασχολούνται συνεχώς με ζητήματα νοήματος.
(Feder, et al., 1990)
Τι εκφράζεται μουσικά και γιατί;
Λαμβάνοντας υπόψη την άποψη του Foulkes ότι «όλα τα φαινόμενα σε μια αναλυτική θεραπευτική ομάδα θεωρούνται πιθανές επικοινωνίες» (Davies & Richards, 2002) μπορούμε να εκτιμήσουμε την υπεροχή των λέξεων. Στο πλαίσιο της αυτοσχεδιαστικής ομαδικής μουσικής προκύπτουν πολλά όχι μόνο απο τον τρόπο που ο πελάτης παίζει μουσική, αλλά απο την επιλογή του οργάνου, τον τρόπο παιξίματος, το επίπεδο συμμετοχής, επαναλαμβανόμενα μοτίβα ,δυναμικές κτλ. (Davies, & Richards, 2002).
Τα μέλη μιας ομάδας κατα την διάρκεια της μουσικοθεραπείας, ανεξάρτητα από τις λεκτικές και γνωστικές τους δεξιότητες μπορούν να έχουν μια εμπλουτισμένη εμπειρία, εκφραστική και δεκτική, για τον εαυτό τους και τους άλλους.
(Davies & Richards, 2002)
Το ομαδικό πνεύμα στα πλαίσια μιας θεραπευτικής σχέσης μπορεί και συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του ατόμου, στην αναγνώριση της διαφορετικότητας και ότι η αναπηρία αποτελεί μια κοινή ευθύνη. Η κώφωση, για παράδειγμα, αποτελεί ίσως μια πρόκληση τόσο για τον κωφό όσο και για τον ομιλητή. Έτσι και στην ομαδική μουσικοθεραπεία κάνει το άτομο νιώθει ότι ” ακούγεται” (Davies & Richards, 2002).
Ο τρόπος που νιώθουμε για τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους, μπορεί να εξερευνηθεί με εναλλακτικό τρόπο στον αυτοσχεδιασμό και μια σειρά απο συναισθήματα μπορεί να αποκαλυφθούν. Υπάρχει μια ιδιαίτερη αίσθηση του ανήκειν, όταν ένας μουσικός αυτοσχεδιασμός μοιράζεται σε μια ομάδα όπου μουσικά όργανα και πολλές φωνές ήχου αναζητούν ένα μέρος να είναι το ένα δίπλα στο άλλο επηρεάζοντας ή αντηχώντας το ένα το άλλο (Davies & Richards, 2002).
Ποιες οι επιδράσεις της ψυχοδυναμικής ομαδικής μουσικής θεραπείας σε άτομα με χρόνια προβλήματα ψυχικής υγείας;
Ο Winnicott (1992) είδε την ψύχωση ως «ασθένεια περιβαλλοντικής ανεπάρκειας» που προκύπτει στην πρώιμη ζωή ,όταν το βρέφος εξαρτάται στο μέγιστο από το περιβάλλον. Στην ομαδική μουσικοθεραπεία το περιβάλλον, η οργάνωση του, η εμπιστοσύνη που χτίζεται ανάμεσα στα μέλη προσφέρει μια «δεύτερη ευκαιρία» στο άτομο να ενταχθεί σ’ ένα περιβάλλον το οποίο θα συμβάλλει στη διαδικασία αυτοπροσδιορισμού και το οποίο θα ενθαρρύνει την αίσθηση της ένταξης και της συμμετοχής.
Κάποιοι απο τους στόχους που θέτονται έχουν να κάνουν με:
- Παροχή εμπειρία συνοχής, αξιοπιστίας, δομής και ορίου
- Παροχή ευκαιριών για κυρίως μη λεκτική επικοινωνία
- Εμπειρία αυτοπροσδιορισμού
- Aνάπτυξη εμπιστοσύνης, συνοχής και συμμετοχής
- Γνωριμία με την διαφορετικότητα, αποδοχή και άλλων σχέσεων μέσω κοινού μουσικού παιχνιδιού
Δίνοντας έμφαση στο ρόλο της επικοινωνίας εντός του ομαδικού πνεύματος, ο Foulkes (1964) υπογράμμισε τη χρήση κάποων βασικών τεχνικών:
- Καθρέφτης (mirroring)
- Ανταλλαγή (exchange)
- Ελεύθερη συζήτηση (Free-floating discussion)
- Συντονισμός (Resonance)
- Μετάφραση (Nitsun ,1996)
Τέλος οι ομαδικές συνεδρίες συμβάλλουν σε ένα εύρος δεξιοτήτων όπως είναι: κοινωνικοποίηση, έκφραση σκέψης, αυτοπεποίθηση ,επικοινωνία, εσωτερική αναζήτηση και λύση.
Βιβλιογραφία:
Davies, Α., Richards, Ε., 2002. Music Therapy and Group Work. Jessica Kingsley Publishers London and Philadelphia
