Λέξεις κλειδιά: μουσική, μουσικοθεραπεία, αυτισμός, ανάπτυξη
Ο Αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή με σημαντικές επιδράσεις στην κοινωνική και ψυχολογική ανάπτυξη του ατόμου. Ο όρος «Αυτισμός» προέρχεται από την λέξη «εαυτός» και υποδηλώνει την απομόνωση ενός ατόμου στον εαυτό του. Χρησιμοποιήθηκε από τον Ελβετό ψυχίατρο Όιγκεν Μπλόιλερ (Eugen Bleuler) το 1911, για να χαρακτηρίσει κάποια άτομα με σχιζοφρένεια.
Η διάγνωση του αυτισμού συνήθως γίνεται μετά τα δύο έτη της ηλικίας του παιδιού και φέρει ως βασικά χαρακτηριστικά την έλλειψη οπτικής επαφής μεταξύ παιδιού και μητέρας, την έλλειψη «βαβίσματος», τη μη ανταπόκριση στο κάλεσμα του ονόματος του ή άλλων γνωστών φωνών όπως η φωνή της μητέρας ή του πατέρα. Δεν έχει αποδειχθεί ακόμη ποια είναι η βασική αιτία για την εμφάνιση του αυτισμού. Θεωρείται ότι ο βιολογικοί, περιβαλλοντικοί, και γενετικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνιση του. Δυστυχώς, ο αυτισμός είναι μια κατάσταση που δεν αλλάζει ή θεραπεύεται. Ωστόσο όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση ,αλλά και η αποδοχή εκ μέρους της οικογένειας του παιδιού, τόσο πιο αποτελεσματική και ομαλή θα είναι η μετάβαση και η αντιμετώπιση του. Οι βασικές ιδιαιτερότητες που φέρει ο αυτισμός έχουν να κάνουν με την καθυστέρηση στο λόγο, την κοινωνική συμπεριφορά και τις γνωστικές δεξιότητες. Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές αυτές ονομάζονται Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος, γιατί καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα λειτουργικών και επικοινωνιακών δυσκολιών, διαφορετικών για κάθε παιδί.
It is ok to be different!
Πώς όμως σχετίζεται ο αυτισμός με την μουσικοθεραπεία και πως μπορεί αυτή η προσέγγιση να βοηθήσει το παιδί;
Η μουσικοθεραπεία εφαρμόζεται στο φάσμα του αυτισμού από τα μέσα της δεκαετίας του 1940. Η μουσικοθεραπεία αποτελεί μια αποδεδειγμένη αποτελεσματική προσέγγιση μέσω της οποίας προωθείται η επικοινωνία, η κοινωνικοποίηση, η έκφραση, η συνεργασία, η ενεργή συμμετοχή εντός μιας θεραπευτικής σχέση . Μέσω της μουσικής και των βασικών στοιχείων της, ο μουσικοθεραπευτής σχεδιάζει την συνεδρία στα πλαίσια των δυνατοτήτων του παιδιού όπου και εφαρμόζονται συγκεκριμένοι στόχοι επίτευξης.
Πως συμβάλλει η μουσικοθεραπεία σε έναν καλύτερο τρόπο ζωής;
H μουσικοθεραπεία καλεί το παιδί να ακούσει, να παίξει, να ανακαλύψει, να ερευνήσει ηχοχρώματα, να διαλέξει αγαπημένα ακούσματα, να τραγουδήσει_ να χαλαρώσει. Ο μουσικοθεραπυτής ανταποκρινεται αρχικά στις ανάγκες του παιδιού για να χτίσει μια σχέση επικοινωνίας και ασφαλειας με βάση τα ενδιαφέροντα του και την ψυχοσύνθεση του.
Ο αυτοσχεδιασμός που αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές τεχνικές στην μουσικοθεραπεία βοηθά το άτομο να εξωτερικεύσει ανάγκες, να δημιουργήσει την δική του μουσική και να λειτουργήσει ελεύθερα σε ένα χώρο που δεν υπάρχουν μουσικοί περιορισμοί ή κανόνες. Έτσι, ο μουσικοθεραπευτής σχεδιάζει παρεμβάσεις, και επιλέγει τεχνικές που θα ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία του παιδιού και τις οποίες ενσωματώνει στην μεταξύ τους θεραπευτική σχέση.
H μουσικοθεραπεία προωθεί την κοινωνικοποίηση και επικοινωνία. Η ελευθερία σώματος και φωνής ενθαρρύνουν το παιδί να αλληλοεπιδράσει με τον μουσικοθεραπευτή, να αναπτύξει τις γλωσσικές του δεξιότητες, να βελτιώσει την κοινωνικοποίηση του. Το μουρμούρισμα, η μίμηση ήχων, η ενθάρρυνση για τραγούδι συμβάλλουν στην ανάπτυξη του λόγου.
H μουσικοθεραπεία προωθεί τις κινητικές και γνωστικές δεξιότητες.Ένα από τα βασικά στοιχεία της μουσικής είναι ο ρυθμός. Ο ρυθμός είναι το πρώτο μουσικό στοιχείο που εντόπισε ο άνθρωπος, όταν ξεκίνησε να έρχεται σε επαφή με την μουσική. Ο ρυθμός σχετίζεται με πρωτόγνωρα ένστικτα και ο άνθρωπος τείνει πάντα να δελεάζεται από τον ήχο π.χ. ενός τυμπάνου και να επιθυμεί τον συντονισμό. Έτσι, ο ήχος ενός ενός κρουστού οργάνου κινητοποιεί το παιδί να κινηθεί , να χορέψει, να χρησιμοποιήσει τα μέρη του σώματος για να συνοδεύσει ασυναίσθητα τον ρυθμό που ακούει. Κατά αυτό τον τρόπο αναπτύσσει τις κινητικές δεξιότητες του, ανταποκρίνεται στα ακούσματα χρησιμοποιώντας την κίνηση προκειμένου να φτάσει στο συντονισμό που επιθυμεί.
H μουσικοθεραπεία προωθεί την έκφραση και την εμπιστοσύνη προς τον εαυτό μας. Είναι πολύ σημαντικό να δίνεται σε ένα παιδί η ευκαιρία για έκφραση και δημιουργία. Η μουσικοθεραπεία ενθαρρύνει το παιδί να χρησιμοποιεί την γλώσσα του σώματος, την φωνή του για την εξωτερίκευση αναγκών. Η χρήση μουσικών οργάνων, τα κρουστά του Orff, και άλλα μουσικά ερεθίσματα κινητοποιούν το παιδί να εξερευνήσει, να τολμήσει και να αισθανθεί ελεύθερο σε ένα χώρο εμπιστοσύνης που φέρει ως επίκεντρο το παιδί και την ανάπτυξη του.
Βιβλιογραφία:
Bruscia, Kenneth E.; c2012. Case examples of music therapy for autism and Rett syndrome. Gilsum, NH : Barcelona Pub.;
