Λέξεις κλειδιά: κώφωση, παιδιά, μουσικοθεραπεία
Οι δυσκολίες στη ακοή πιστεύεται από πολλούς ότι είναι η πιο δύσκολη αισθητηριακή αναπηρία. Η Έλεν Κέλερ είπε ότι η τύφλωση είναι ένα περιβαλλοντικό μειονέκτημα που μας κρατά από τα πράγματα. Η κώφωση όμως είναι ένα μειονέκτημα που σχετίζεται άμεσα με την επικοινωνίας και κωλυσιεργεί την εγγύτητα.
“Η επικοινωνία είναι η βάση της κοινωνικής και γνωστικής μας ύπαρξης και χωρίς αυτή, είμαστε αποκομμένοι από τον κόσμο” (Darrow, A., 1989). Για αυτόν τον λόγο, η μουσικοθεραπεία περιλαμβάνει εκείνους τους τομείς δεξιοτήτων που σχετίζονται με την επικοινωνία όπως είναι η ακουστική εκπαίδευση, η παραγωγή λόγου και η ανάπτυξη γλωσσικών και γνωστικών δεξιοτήτων. Οι προσεγγίσεις στην μουσικοθεραπεία είναι εξαιρετικά ευέλικτες. Μπορούν να τροποποιηθούν ανάλογα με το επίπεδο ακοής, τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες του πελάτη.
Είναι η πρόκληση του μουσικοθεραπευτή να βρει μοναδικούς και συναρπαστικούς τρόπους για να χρησιμοποιήσει τη μουσική ως εργαλείο και να διδάξει δεξιότητες ομιλίας, γλώσσας και ακρόασης.
Μουσική & Θεραπεία
Η ομιλία και η μουσική περιέχουν πολλές κοινές ιδιότητες. Στη μουσική, γίνεται αναφορά στον τονισμό, το τέμπο, τις δυναμικές και τον ρυθμό. Τα αντίστοιχα της ομιλίας είναι ο τονισμός, η ένταση, ο ρυθμός, η προφορά. Αυτές οι κοινόχρηστες ιδιότητες παρέχουν τη βάση για συγκεκριμένους στόχους που θα χρησιμοποιηθούν στη μουσικοθεραπεία. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους παιδιά με προβλήματα ακοής μπορούν να ανταποκριθούν στην παρουσία ήχου.
Πριν τον καθορισμό κατάλληλων θεραπευτικών στόχων, ο μουσικοθεραπευτής χρειάζεται να καθορίσει την κατάσταση της ακουστικής ικανότητας του πελάτη και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μεσω συνεργασίας μεταξυ μουσικοθεραπευτή και του ακουολόγου. Αφού προσδιοριστεί το λειτουργικό επίπεδο ακοής του πελάτη,και με την χρησιμοποίηση ειδικών τέστ, ο θεραπευτής προσδιορίζει επίσης συγκεκριμένους στόχους για την χρήση δυναμικών.
Κατα την διάρκεια της επαφής αυτής, παιδιά με προβλήματα ακοής ενθαρρύνονται να αγγίζουν και να νιώσουν τη δόνηση των μουσικών οργάνων που χρησιμοποιούνται, όπως η ηχητική πλακέτα του πιάνου, το σώμα της κιθάρας και οι ταλαντώσεις των χορδών. Όργανα σε χαμηλές συχνότητες ή αυτά που δονούνται παρέχουν στους μαθητές ευκαιρίες εκμάθησης ή έκφρασης (Graham & Beer, 1980). Τα όργανα με έντονο ήχο διάτρησης καλύτερα να αποφεύγονται, καθώς μπορεί να είναι άβολα για μαθητές που χρησιμοποιούν ακουστικά βαρηκοΐας ή κοχλιακό εμφύτευμα.
Η μέθοδος Suzuki ως βασικο εργαλείο εκμάθησης
Η μέθοδος Suzuki είναι μια φιλοσοφία της διδασκαλίας της μουσικής που δημιουργήθηκε από τον Sin’ichi Suzuki. Η βασική ιδέα είναι ότι όλα τα παιδιά είναι σε θέση να μάθουν μουσική από το περιβάλλον τους χρησιμοποιώντας τις ίδιες βασικές αρχές της απόκτησης γλώσσας. Με τον ίδιο τρόπο που ένα παιδί μαθαίνει τη μητρική του γλώσσα, η μέθοδος Suzuki επικεντρώνεται στην ένταξη του παιδιού απο νωρίς στην ακρόαση, τη συμμετοχή των γονέων, την ενθάρρυνση και τη συνεχή επανάληψη.
Το παιδί με προβλήματα ακοής μαθαίνει να επικοινωνεί κυρίως μέσω οπτικής παρατήρησης ενώ παιδιά κανονικής ακοής μαθαίνουν να μιλούν ακούγοντας μέσω της μίμησης. Ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις η μίμηση είναι μια μέθοδος που συμβάλλει στην κατάκτηση πολλών μουσικών στοιχείων όπως αυτή του ρυθμού και την γνώση διαφόρων δυναμικών(δυνατά, χαμηλοφωνα, γρήγορα, αργά κτλ.).
Ποια η χρήση της ακοής για την αντίληψη της ομιλίας;
- Το παιδί συνοψίζει την ιστορία που λέγεται σε μια μπαλάντα.
- Το παιδί δείχνει την εικόνα που αντιπροσωπεύει τους
στίχους ενός τραγουδιού. - Το παιδί τοποθετεί τις εικόνες στη σειρά με βάση την
ιστορία που λέγεται στο τραγούδι.
Ποια η χρήση της ακοής για την παραγωγή λόγου;
- Το παιδί επαναλαμβάνει τους στίχους ενός τραγουδιού.
- Το παιδί μιμείται διάφορες δυναμικές σε ένα τραγούδι.
- Το παιδί μιμείται τη φωνητική φράση.
Ποια η χρήση της ακοής για ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων και ποια τα οφέλη των μουσικών δραστηριοτήτων;
Στην ομιλία, τα μελωδικά στοιχεία όπως ο τονισμός, ο ρυθμός αναφέρονται ως προδιωτικά χαρακτηριστικά. Αυτά τα χαρακτηριστικά προσδίδουν σημαντικές πληροφορίες στον ακροατή. Οι μουσικές δραστηριότητες συμβάλλουν για την ανάπτυξη αυτών των στοιχείων ομιλίας και επίσης μπορούν να βοηθήσουν τη διόρθωση των αρθρικών διαταραχών.
Βιβλιογραφία:
Darrow, A,A., 1989. Music Therapy in the Treatment of the Hearing-Impaired. RMT-BC,The University of Kansas, Lawrence, Kansa
Schraer-Joiner, Lyn. Μουσική για παιδιά με απώλεια ακοής: Ένας πόρος για γονείς και εκπαιδευτικούς, Oxford University Press, Incorporated, 2014. ProQuest Ebook Central,
