Η μουσικοθεραπεία αποτελεί μια μορφή θεραπείας μέσω τέχνης, που χρησιμοποιεί κλινικές και τεκμηριωμένες μουσικές παρεμβάσεις για την επίτευξη κοινωνικών, συναισθηματικών και γνωστικών στόχων μέσα σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο. Μέσω της μουσικής, οι θεραπευτές μπορούν να ενισχύσουν την επικοινωνία, την αυτοέκφραση και την κοινωνική αλληλεπίδραση, προσφέροντας ένα υποστηρικτικό και δημιουργικό περιβάλλον που συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως ηλικίας και δεξιοτήτων. Η μουσικοθεραπευτική διαδικασία πραγματοποιείται σε ένα δομημένο θεραπευτικό πλαίσιο, όπου οι παρεμβάσεις σχεδιάζονται με βάση τις ανάγκες και τους στόχους του θεραπευόμενου.
Στην περίπτωση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών, όπως ο αυτισμός, η ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) και οι μαθησιακές δυσκολίες, η μουσικοθεραπεία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική. Μέσω της μουσικής, τα άτομα μπορούν να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, να εκφράσουν συναισθήματα και να βελτιώσουν τη συγκέντρωσή τους. Ειδικά για τα παιδιά με αυτισμό, η μουσικοθεραπεία μπορεί να προσφέρει έναν μη λεκτικό τρόπο επικοινωνίας, επιτρέποντάς τους να εκφράσουν όσα δεν μπορούν να πουν με λόγια. Για τη βελτίωση της επικοινωνίας και του λόγου, ο συνδυασμός συλλαβών ομιλίας με μελωδικά ή ρυθμικά μοτίβα μπορεί να στοχεύσει στη βελτίωση των δεξιοτήτων εκφραστικής γλώσσας (Mahlberg, 1973· Thaut, 1984), ενώ η αλληλεπίδραση μπορεί να ενισχυθεί κατά τη διάρκεια της ενεργητικής μουσικοθεραπείας με αυτοσχεδιασμό σε τύμπανα bongo. Η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τους άλλους, να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες και να διαχειριστούν τις αισθητηριακές τους ευαισθησίες.
Η θεραπευτική διαδικασία περιλαμβάνει κυρίως παρεμβάσεις όπως ο κλινικός αυτοσχεδιασμός, η σύνθεση τραγουδιού, το θεραπευτικό τραγούδι, μουσικοθεραπευτικά παιχνίδια, καθώς και ενεργητική και δεκτική μουσικοθεραπεία.
Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα μουσικοθεραπευτικών προσεγγίσεων. Ενδεικτικά, μερικές από αυτές είναι:
α. Δημιουργική μουσικοθεραπεία (Nordoff και Robbins, 1977)
β. Αυτοσχεδιαστική μουσικοθεραπεία (Bruscia, 1987· Wigram, 2004)
γ. Μουσικοθεραπεία προσανατολισμένη στους πόρους (Rosvold, 2010)
δ. Νευρολογική μουσικοθεραπεία (Thaut, 2005)
Κάθε μουσικοθεραπευτής, έχοντας τη δική του προσέγγιση, εφαρμόζει τις παρεμβάσεις με ευελιξία, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες του θεραπευόμενου και με ενσυναίσθηση προς τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του. Πάντα προτεραιότητα είναι η διασφάλιση της εμπιστοσύνης, η διατήρηση της θεραπευτικής σχέσης και η συνεχής φροντίδα για την εξέλιξη του θεραπευόμενου. Συνολικά, η μουσικοθεραπεία προσφέρει έναν φυσικό και ευχάριστο τρόπο για να υποστηρίξει τα άτομα με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
