Λέξεις κλειδιά: μουσικοθεραπεία, εγκεφαλική παράλυση, τεχνολογία
Σημαντική δυσκολία της εγκεφαλική παράλυση είναι ο μειωμένος έλεγχος της κίνησης, που προκαλείται από βλάβη στον κινητικό φλοιό του εγκεφάλου (Rapp & Torres, 2000). Ο μειωμένος έλεγχος της κίνησης δεν επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Η ανάπτυξη καθυστερεί και η διαβίωση με τη συγκεκριμένη διαταραχή είναι αρκετά απαιτητική λόγω του μειωμένου βαθμού κινητικών δεξιοτήτων. Αν και είναι μια διαταραχή της κίνησης, σχετίζεται επίσης με δυσκολίες στην όραση, αλλά και στις υπόλοιπες αισθήσεις (Fennell & Dikel, 2001). Τα εμπόδια ομιλίας είναι επίσης κοινά, κυρίως λόγω του κακού κινητικού ελέγχου των μυών του προσώπου και της έλλειψης ελέγχου της αναπνοής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση του λόγου η οποία μπορεί να σχετίζεται με την ακοή ή τη γενικότερη μαθησιακή αναπηρία. Υπάρχει όμως σημαντική διακύμανση στη διανοητική λειτουργία των ατόμων με αυτή τη διαταραχή καθώς μερικά άτομα είναι πολύ πάνω από το μέσο όρο (Jenks et al., 2007). Η εγκεφαλική παράλυση μπορεί να εμφανίσει και επιληπτικές κρίσεις οι οποίες αντιμετωπίζονται με φαρμακευτική αγωγή. (Ζαφειρίου, Κοντόπουλος, & Τσίκουλας, 1999)
Τι μπορεί να προκαλέσει την εγκεφαλική παράλυση;
Η πρόωρη γέννηση είναι ένας άλλος παράγοντας που θέτει το μωρό σε κίνδυνο λόγω του ότι οι πνεύμονες δεν λειτουργούν τόσο αποτελεσματικά λόγω της μειωμένης παροχής οξυγόνου στον εγκέφαλο. (Nelson & Grether, 1999).
Εγκεφαλική παράλυση, μουσικοθεραπεία και επαυξημένη πραγματικότητα. Ένας δρόμος για τρεις. Πώς συνδέονται μεταξύ τους;
Η μουσικοθεραπεία ορίζεται ως «η κλινική και τεκμηριωμένη χρήση μουσικών παρεμβάσεων για την επίτευξη εξατομικευμένων στόχων σε μια θεραπευτική σχέση από έναν πιστοποιημένο επαγγελματία που έχει ολοκληρώσει ένα εγκεκριμένο πρόγραμμα μουσικοθεραπείας», από την American Music Therapy Association. Η μουσικοθεραπεία αποτελεί μια σημαντική παρέμβαση η οποια μειώνει σημαντικά την αρτηριακή πίεση των παιδιών με εγκεφαλική παράλυση . Στόχος της μουσικοθεραπείας είναι η εφαρμογή προσεγγίσεων οι οποίες έχουν ως πυρήνα το άτομο και τις δυνατότητες του. Ο μουσικοθεραπευτής ενεργεί με βάση δεξιότητες και την φυσική κατάσταση του ατόμου που δουλεύει και με αυτό τον τρόπο εφαρμόζει προσεγγίσεις που είναι σύμφωνες με τις δυνατότητες του. Συγκεκριμένα, παιδιά που δυσκολεύονται να κινήσουν τα άκρα τους δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στο παίξιμο ενός μουσικού οργάνου με αποτέλεσμα να χρειάζονται άλλες προσαρμοστικές προσεγγίσεις με σκοπό την ενεργή συμμετοχή τους, όπως η χρήση της τεχνολογίας.
Υπάρχουν λογισμικά που προσομοιώνουν εικονικά μουσικά όργανα και οι ήχοι τους να παίζονται μέσω της επαφής. Με την αναπτυγμένη εφαρμογή λογισμικών, δεν είναι απαραίτητο να εφαρμόζεται μυϊκή δύναμη. Κάποια από τα λογισμικά είναι το «Augmented Reality Musical Prototype» το οποίο επιτρέπει την σύνθεση και δημιουργία μουσικής, την συμμετοχή σε μουσικές δραστηριότητες μέσω χρωματιστών καρτών-συμβόλων (Correa, I. K. Ficheman, M. do Nascimento and R. de Deus Lopes, 2009). Είναι κάρτες που μπορούν να αντικαταστήσουν τα πλήκτρα ενός πιάνου και εκτυπώνονται σε χαρτί σε διάφορα χρώματα και μεγέθη. Η ταυτότητα των καρτών γίνεται μέσω επεξεργασία εικόνων που καταγράφεται από μια κάμερα web.
Τρεις στόχοι που εφαρμόστηκαν χρησιμοποιώντας musical prototype είχαν να κάνουν με:
1.Aσκήσεις κάμψης καρπού για για την εκτέλεση ήχων
2. Aσκήσεις οπτικής αντίληψης
3. Aσκήσεις ακουστικής αντίληψης
4. Aσκήσεις γνωστικών λειτουργιών όπως η μνήμη και η συγκέντρωση
Ένα άλλο βοήθημα για την βελτίωση κινητικών δεξιοτήτων μέσω της τεχνολογίας είναι το μουσικό γάντι(MusicGlove) το οποίο συνδυάζει τη μουσική, την άσκηση στο χέρι και το παιχνίδι μαζί για να ενισχύσει τις λεπτές κινητικές ικανότητες.Το MusicGlove κινητοποιεί τον συγχρονισμό κινήσεων των δακτύλων με τα οπτικά στοιχεία στην οθόνη για να ταιριάζουν με τους ρυθμούς της μουσικής.Όσο περισσότερο χρησιμοποιείται, τόσο καλύτερα ο εγκέφαλος αναγνωρίζει τις κινήσεις και γίνεται πιο εύκολο.
Η μουσικοθεραπεία επικεντρώνεται στην ενεργοποίηση της νευροπλαστικότητας παρέχοντας μια νέα, δημιουργική και διαδραστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση θεραπευτικών στόχων. Συνδυάζει πολλαπλές αισθήσεις για την προώθηση καλύτερου συντονισμού, χωρικής επίγνωσης και ελέγχου. Με την βοήθεια της τεχνολογίας άτομα με εγκεφαλική παράλυση ευνοούνται σημαντικά με έναν ευχάριστο και διασκεδαστικό τρόπο.
Βιβλιογραφία:
A. G. D. Correa, I. K. Ficheman, M. do Nascimento and R. de Deus Lopes, 2009. Computer Assisted Music Therapy: A Case Study of an Augmented Reality Musical System for Children with Cerebral Palsy Rehabilitation. Ninth IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies, 2009, pp. 218-220, doi: 10.1109/ICALT.2009.111.
Fennell & Dikel, 2001, 2001. Cognitive and Neuropsychological Functioning in Children with Cerebral Palsy. Second Edition. Journal of Child Neurology 16(1):58-63
Mitchell, P., Ziegler F., 2012. Fundamentals of Developmental Psychology. Psychology Press
