Photo credits: Arseny Toguley
Ο Zoltan Kodaly ήταν Ούγγρος συνθέτης. Οι φιλοσοφικές και παιδαγωγικές του συνεισφορές στον τομέα της μουσικής εκπαίδευσης έχουν γίνει γνωστές ως η έννοια Kodaly ή η μέθοδος Kodaly της μουσικής εκπαίδευσης που χρησιμοποιείται σήμερα σε όλο τον κόσμο. Ο Dalcroze κατανόησε την αξία και την επίδραση που ασκεί η μουσική και ο ρυθμός στα νευρικά κέντρα ,αλλά και στα συναισθήματα του ανθρώπου (Kessler-Κακουλίδη, 2009).
Η μέθοδος Κodaly μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως μέθοδος εκμάθησης της μουσικής, αλλά και ως θεραπευτικό μέσο σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Ο Κodaly πίστευε ότι όλοι μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν μουσική. Προκειμένου να πετύχει αυτό το στόχο, δημιούργησε ένα σύστημα με ρυθμικές συλλαβές όπου κάθε διαφορετική ρυθμική αξία αντιστοιχούσε σε διαφορετική συλλαβή προκειμένου να βοηθήσει τη ρυθμική ανάγνωση. Οι μαθητές καλούνται να κινήσουν και να αισθανθούν τα διαφορετικά μουσικά στοιχεία με ολόκληρο το σώμα τους. (Eυσταθίου, 2011)
Ο Κodaly σχεδίασε εκπαιδευτικούς στόχους με θεραπευτικές προεκτάσεις που σχετίζονταν με ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Μουσικά εργαλεία όπως ρυθμικές συλλαβές χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη δεξιοτήτων ανάγνωσης και γραφής. Όταν διδάσκουμε σύμφωνα με την έννοια του Kodaly, αντλούμε όλα τα ρυθμικά και μελωδικά στοιχεία από το τραγούδι. Δραστηριότητες για την βελτίωση της εσωτερικής ακοής (ακρόαση), δεξιότητες μουσικής μνήμης, δεξιότητες μορφής και ανάλυσης και αρμονικές δεξιότητες πρέπει επίσης να περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα σπουδών (Micheal, H., and Tacka, P., 2015).
Θα δίδασκα στα παιδιά μουσική, φυσική και φιλοσοφία, αλλά το πιο σημαντικό είναι η μουσική, γιατί τα μοτίβα στη μουσική και όλες τις τέχνες είναι τα κλειδιά για την μάθηση.
Πλάτωνας
Η ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων με την μέθοδο Kodaly
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ερευνητικής ομάδας του Hurwitz, η ομάδα παιδιών που έλαβε μουσική εξάσκηση με την μέθοδο Κodaly παρουσίασε υψηλοτέρα αποτελέσματα στην ανάγνωσης από την ομάδα που δεν έλαβε καθόλου μουσική εξάσκηση. Η έρευνα ακολούθησε τα χαρακτηριστικά της μεθόδου, η οποία βασίζονταν στο τραγούδι, σε παιχνίδια ρυθμού και είχε θετικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων. Η μουσική απευθύνεται στην ακοή και η μουσική πράξη είναι πρωταρχικά κιναισθητικη. Βασικές παραμέτρους κάθε μουσικής δραστηριότητας σχετίζονται καθαρά με την έμπρακτη ενασχόληση, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια της μουσικής σπουδής, ώστε να τεθούν στέρεα τα θεμέλια της μουσικής δεξιότητας βιωματικά.
Σε παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες επικρατεί η λειτουργία του δεξιού ημισφαιρίου, όπου ο τρόπος σκέψης είναι κυρίως πρακτικής παρά θεωρητικής φύσεως. Πρέπει να προηγείται η πράξη και μετά η εκμάθηση της μουσικής σημειογραφίας. Η επιμονή στην παρτιτούρα και η προσέγγιση της μουσικής μέσω γραπτών συμβόλων μεγαλώνει τις αδυναμίες τους και οδηγεί στη δημιουργία αγχωτικών συναισθημάτων. Ο μαθητής με μαθησιακές συσκολίες πρέπει πρώτα να μάθει να εκτελεί τη μουσική ακούγοντας, να εξερευνεί ήχους, τον ρυθμό, να τραγουδά, και μετά να προχωρήσει στην εξοικείωση με την ανάγνωση της παρτιτούρας. Πολλοί δάσκαλοι μουσικής που εργάζονται με παιδιά με δυσλεξία καλό είναι να στοχεύσουν πρώτα στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης τους μέσω μεθοδικότητας, ευχάριστου κλίματος και βιωματικής προσέγγισης. H καθημερινή ενασχόληση με την μουσική βοηθά τους μαθητές να έχουν καλύτερες σχολικές επιδόσεις.
Ακόμη, όταν ο μουσικοδιδάσκαλος έχει φαντασία, μπορεί, όχι μόνο να παίζει ρυθμικά μοτίβα που θα επαναλαμβάνουν τα παιδιά,αλλά το κάθε ρυθμικό σχήμα να έχει το δικό του έντονο χρώμα ώστε να αποτυπώνεται ευκολότερα στην μνήμη. Μέθοδοι που ακολουθούν βιωματικές προσεγγίσεις αποδίδουν καλύτερα από τις θεωρητικές, παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας, οι οποίες έχουν ως κύριο συστατικό τη θεωρία.
Έρευνες αποδεικνύουν ακόμη ότι η μουσική σπουδή μπορεί να είναι σε θέση να μειώσει τις δυσκολίες συγχρονισμού και να έχει θετική επίδραση στις θεμελιώδεις αντιληπτικές δεξιότητες που είναι σημαντικές στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων γλωσσικής και βασικής εκπαίδευσης (Overy, 2000) .
Διδάξτε μουσική και τραγούδι στο σχολείο με τέτοιο τρόπο ώστε, να μην είναι βασανιστήριο, αλλά χαρά για τον μαθητή.
Zoltán Kodály
Βιβλιογραφία:
Micheal, H., Philip Tacka, P., 2015. Kodály Today : A Cognitive Approach to Elementary Music Education, Oxford University Press, Incorporated
Overy, K., 2000. Dyslexia, Temporal Processing and Music: The Potential of Music as an Early Learning Aid for Dyslexic Children.
Kessler-Κακουλίδη, 2009. Η Mέθοδος «Ρυθμική Dalcroze»: Μία Eναλλακτική Πρόταση Ανάμεσα στη Μουσικοπαιδαγωγική και τη Μουσικοθεραπεία. Αpproaches: Μουσικοθεραπεία & Ειδική Μουσική Παιδαγωγική, τεύχος 1
